Easter eggs

Lost and found: Goede Vrijdag, 25 maart 2016

Op donderdag 17 maart – als ik de datum goed heb – is er een prachtige meervoudige schaduwovergang van Jupitermanen, waarvan op het forum meerdere mooie foto’s en opnames zijn verschenen. Helaas ben ik die week geveld door griep dus lig ik vroeg in mijn nest in plaats van achter de telescoop. Een goede week later, inmiddels weer helemaal up and running, is het een Mooie Heldere Goede Vrijdagavond. Dus ik naar buiten met de Skylux en het achromaatglas geheven op de ongeringde koning van het zonnestelsel. De seeing valt me nog niet tegen en de planeet laat heel wat details zien met de Ortho. Wel mis ik nogal wat manen, twee van de vier om precies te zijn. Totdat, verhip, een uitstulping verschijnt aan de bovenkant van de planeetbol. Langzaam maar zeker komt maan nummer drie los van het moederschip, en lo and behold: bij vlagen van goede seeing valt me zowaar een donkere stip op, ergens op een equatoriale band. Hatskidiflatski, herkansing voor vorige week. Als bonus verschijnt even later nog een uitstulping aan de Jupiterrand en weldra maakt ook maan nummer vier zich los van de planeet. Herkansing. Die zit.

A bridge too far: Eerste Paasdag, zondag 27 maart 2016

Stelsels vereisen een donkere hemel. Dat is een waarheid als een koe. En hoewel het hier in de stad vaak lukt om hoog aan de hemel nog behoorlijk wat galaxies aan het zwerk te ontfutselen met de 10″ Dob, valt dat vanavond wat tegen. Daarom geen schetsen deze keer, want deze mooie stelsels bewaar ik dus voor de volgende Dijkgatsbos… of Achterhoekweekend.
Had ik al gezegd dat het mooi helder is? Dan heb ik voor mijn beurt gesproken want net op het moment dat ik het Leo Triplet in beeld heb, schuift er bewolking voor mijn doelwit. Doelwit, raar woord eigenlijk. Bij voetbal is het doel weliswaar meestal wit en ook deepskyobjecten zijn visueel doorgaans wit van kleur. Maar bij boogschieten heeft het doel alle kleuren van de regenboog. Oh ja, bij elkaar is dat dus toch ook weer wit. Klopt het toch nog. Enfin, genoeg geleuterd, inmiddels is de bewolking alweer voorbijgetrokken. De zwerkparabol is nu gericht op het Whirlpool Galaxy M51 en zijn secondant NGC5195. Helaas laat het beeldveld niet meer van het kosmische duo zien dan twee heldere niet-stellaire kernen. Laat staan de brug tussen die twee. Doorvergroten en gebruik van het deepskyfilter biedt hier geen soelaas. Dus geniet ik van wat er te zien is maar laat ik het schetspapier in de map.

Hetzelfde geldt voor het Leo-triplet. M65 en M66 zijn duidelijk te zien maar voor NGC3628 moet ik toch echt even de staafcellen aan het werk zetten. Met enige moeite weet ik de winnaar van het brons te ontwaren, maar daarmee is alles dan ook wel gezegd. Goud en zilver zijn daarentegen goed te zien, met kampioen M66 tegen een heldere ster geleund.
Omdat ik het toch niet kan laten om op zoek te gaan naar iets nieuws pluk ik NGC3067 uit de Herschel 400-lijst. ZIjn magnitude 11.9 voorspelt niet veel goeds maar misschien dat zijn geringe omvang van 2.4′ bij 0.9′ dat goedmaakt. Nog onheilspellender is het feit dat het stelsel niet in de PSA staat. ¿Arœilh? Ik dacht dat alle H400s erin stonden? Nou ja, gelukkig heb ik de Deep Sky Hunter nog, en daarmee is de starhop vanuit Rasalas, bovenaan de kop van de Leeuw, eenvoudig doch simpel. Eenmaal aangekomen op de plaats delict, blijkt het stelsel met heeel veel moeite heeeel vaag te zien. Zo, en nu ben ik er even klaar mee, met die vage galaxies op de rand van zichtbaarheid. En terwijl ik dit verslag typ, op zoek naar welk nummer dat galaxy ook alweer heeft, aan het begin van deze alinea, kom ik er achter dat NGC3067 helemaal geen Herschel 400-object is maar een Herschel II-object. Drommelski dekseliewicz, heb ik zitten plukken achter het verkeerde tabski in mijn mapski. Wat ben ik toch een oen. Opletten in het donker. Maar ja, wel mooi een HII gezien vanuit de stad. Hah.

Mooi genoeg dus van die vage stelsels. Nou ja, nog even de Pinwheel proberen dan. De starhop vanuit Mizar is een feest, en bij die driedubbelster blijf ik even buurten. Het is een mooi gezicht, Mizar is bij 52x al mooi te scheiden, op gepaste afstand geflankeerd door Alcor en een toevallige veldster. Dan vervolg ik mijn reis al meanderend richting de Pinwheel. M101 is ternauwernood te zien in het widefieldoculair, maar helaas raak ik hem helemaal zoek in de 8 mm-plus-deepskyfilter. Geen succes dus, maar dit object staat samen met soortgenoot M51 met stip op de waarneem- en schetslijst voor de eerstvolgende keer donkere hemel.

Inmiddels is er weer een wolkenveld met territoriumdrang gearriveerd, maar achter de wolken schijnt altijd Jupiedepupie dus sluit ik mijn sessie in stijl af met een mooi vergezicht op de smakelijke nougatschijf. Ondertussen verwaait de bewolking weer maar binnen is het te gezellig dus spendeer ik de rest van de avond op de bank met een charmante dame en een goed glas bier.

Beware the Black Spot: Tweede Paasdag, maandag 28 maart 2016

“Vergis ik mij, of staat er buiten een klein beetje een straffe bries?” Deze epische woorden spreekt Uil in het Grote Verhaal van Winnie the Pooh wanneer Pooh en Piglet letterlijk bij hem komen aanwaaien. En zo waait er vandaag zomaar een hele reeks heldere momenten aan na een grijs begin van de dag en zelfs een enkele plensbui. Vrolijk waaifeest! Een mooie gelegenheid om het zonnefilter in de Skylux te frotten en zonnevlek AR2526 te bewonderen. Een prachtige dikke zwarte blob, omringd door een flinke grijze penumbra en geflankeerd à la M13 door een kleine vlek aan de zuidkant en een nog kleinere ten oostnoordoosten.

Zo. En nu op naar het achterhoekweekend. Of misschien nog wel eerder in het Dijkgatsbos. Dan zullen die dekselse galaxies er van lusten.